Αναφέρομαι σε web πρακτικές που είναι όχι μόνο ξεπερασμένες, αλλά απόλυτα εκνευριστικές, κακές και πλέον ανεπίτρεπτες. Πρακτικές, τις οποίες ενώ θα έπρεπε να έχουμε όλοι προ πολλού ξεχάσει, δυστυχώς συναντάμε ακόμα στην κατασκευή ιστοσελίδων στο ελληνικό web.
Συχνά για την εμφάνισή τους ευθύνεται κάποιος ερασιτέχνης designer, αλλά ακόμα συχνότερα κάποιος ανίδεος πελάτης που επιμένει για πράγματα τα οποία δυστυχώς δεν γνωρίζει. Πάμε να δούμε ποιά είναι τα 6 θανάσιμα λάθη στο web που πρέπει όλοι να ξεχάσουμε και μάλιστα το συντομότερο δυνατό!
1. Intro/splash pages
Τα intro pages (αλλιώς splash pages ή flash intros), είναι εκείνες οι ενοχλητικές εισαγωγές που εμφανίζονται πριν το πραγματικό περιεχόμενο της σελίδας. Κατά τη διάρκεια του intro, ο χρήστης συνήθως είναι υποχρεωμένος να παρακολουθήσει κάποιο ακριβοπληρωμένο flash animation, το οποίο συχνά σχηματίζει με περίτεχνες κινήσεις το λογότυπο της εταιρείας. Οι σελίδες αυτές είναι εντελώς περιττές και απόλυτα εκνευριστικές. Θα σκεφτόταν ποτέ κανείς επιχειρηματίας ότι είναι καλή ιδέα να αναγκάσει τους επισκέπτες του καταστήματός του να παρακαλουθήσουν μία δίλεπτη διαφήμιση στην είσοδο; Είμαι σίγουρος πως όχι. Άρα λοιπόν, γιατί να θεωρήσει κανείς ότι είναι καλή ιδέα να το κάνει στο web, όταν ο χρόνος του χρήστη είναι περιορισμένος και οι επιλογές του αμείλικτες. Εκτός από εκνευρισμό, δημιουργούμε και σημαντικά ζητήματα χρηστικότητας, αφού έχουμε προσθέσει ένα ακόμα βήμα ανάμεσα στο χρήστη και το περιεχόμενο της σελίδας, το οποίο είναι ο πραγματικός λόγος για τον οποίο την έχει επισκεφθεί. Τέλος, η χρήση intro page κάνει πολύ κακό στο βελτιστοποίηση ιστοσελίδων για τις μηχανές αναζήτησης (search engine optimisation), δηλαδή στην φιλικότητα της σελίδας προς τις μηχανές αναζήτησης. Οι μηχανές αναζήτησης ψάχνουν για δύο κυρίως πράγματα σε μία σελίδα -κείμενο και links- προκειμένου να αντιληφθούν το περιεχόμενό της και έτσι να την εμφανίσουν στις αντίστοιχες αναζητήσεις χρηστών. Σε μία intro page δεν υπάρχει τίποτα από τα δύο, με αποτέλεσμα να μειώνεται η συχνότητα εμφάνισης της σελίδας στα αποτελέσματα αναζήτησης. Το μοναδικό μεγαλύτερο λάθος από το να έχει κανείς στη σελίδα του intro page, είναι να μην προσφέρει τη δυνατότητα παράκαμψής της (skip intro).
2. Χρήση μουσικής
Άλλη μία κακή συνήθεια που έχει ξεμείνει από τις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας είναι η μουσική υπόκρουση στα sites. Η πρακτική αυτή, στηρίζεται στη λανθασμένη υπόθεση ότι ο χρήστης είναι εκεί για να περιηγηθεί στις σελίδες μας και να ζήσει την εμπειρία του brand μας απολαμβάνοντας το περιεχόμενό μας σε μία ατμόσφαιρα που έχουμε εμείς ορίσει με την μουσική υπόκρουση. Η πραγματικότητα είναι ότι ο χρήστης έχει πιθανότατα στη διάθεσή του μερικά μόνο λεπτά (αν όχι δευτερόλεπτα), θέλει να έρθει στη σελίδα, να βρει αυτό που έψαχνε και να φύγει. Θέλει να έχει τον απόλυτο έλεγχο της εμπειρίας του και η απρόσκλητη μουσική υπόκρουση δεν βοηθά, μάλιστα εκνευρίζει. Συχνά, σε ειδικές συνθήκες (π.χ. browsing στο γραφείο) η μουσική μπορεί να αποτελέσει ακόμα και πρόβλημα. Επίσης, στην περίπτωση που ο χρήστης έχει πολλά tabs ή παράθυρα ανοιχτά υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να παίζουν πολλές μουσικές ταυτόχρονα, πράγμα απίστευτα εκνευριστικό. Τέλος, σε πολλά site η μουσική αλλάζει η ξεκινάει απ’την αρχή όταν αλλάξουμε σελίδα καταστρέφοντας εντελώς όποια “εμπειρία” είχε σκοπό να χτίσει ο δημιουργός της σελίδας.
3. Οριζόντιο scrolling
Είναι πλέον επιβεβαιωμένη γνώση ότι οι χρήστες δεν συμπαθούν το οριζόντιο scrolling. Το κάθετο scrolling (αν και αποφεύγεται από πολλούς χρήστες) είναι πολύ πιο αποδεκτή και αναμενόμενη πρακτική για την περιήγηση σε μία σελίδα με πολύ όγκο. Εκτός από την scrollbar, ο χρήστης μπορεί με εύκολο και ενστικτώδη τρόπο να scrollάρει πιο κάτω χρησιμοποιώντας το ποντίκι του. Αντίθετα, το οριζόντιο scrolling δημιουργεί σοβαρή δυσαρέσκεια και πρόβλημα χρηστικότητας, αρχικά γιατί δεν είναι σύνηθες (και άρα οι χρήστες δεν είναι εξοικειωμένοι με αυτό), αλλά επίσης γιατί σε συνδυασμό με το κάθετο scrolling αναγκάζει τους χρήστες να κινηθούν σε 2 άξονες (οριζόντια και κάθετα) κάτι που δεν είναι εύκολο και ενστικτώδες για πολλούς. Εξαίρεση στον παραπάνω κανόνα, αποτελεί μια πιο πρόσφατη τάση στο web για “οριζόντια designs” (όπως αυτό του σουηδού designer Eric Johansson). Τα sites αυτά, τοποθετούν την πρωτοτυπία και την μοναδικότητα πάνω από το usability και συνήθως θέλουν με το design τους να μεταφέρουν χαρακτηριστικά όπως αντισυμβατικότητα, καινοτομία κλπ. Για αυτό και βλέπουμε ότι τα οριζόντια sites συνήθως ανήκουν σε καλλιτέχνες, designers κ.ο.κ.
4. Απενεργοποίηση δεξιού κλικ
Το φαινόμενο αυτό το έχω παρατηρήσει μόνο σε ελληνικά sites, αν και σίγουρα θα παρατηρείται και στο εξωτερικό. Κάποιες εταιρείες ή ακόμα και bloggers, στην προσπάθειά τους να προστατέψουν το περιεχόμενό τους από ανήθικη αντιγραφή και αναμετάδοση, απενεργοποιούν την δυνατότητα για “δεξί κλικ” στη σελίδα. Το σκεπτικό είναι ότι απενεργοποιώντας το δεξί κλικ οι χρήστες δεν μπορούν να επιλέξουν “αντιγραφή” ή “αποθήκευση” σε εικόνες και κείμενα. Δυστυχώς ο τρόπος αυτός δημιουργεί ακόμα μεγαλύτερο πρόβλημα χρηστικότητας, καθώς αποτρέπει το tabbed browsing δυσχεραίνοτας την εμπειρία του χρήστη στη σελίδα. Επιπλέον, το εν δυνάμει πρόβλημα της κλοπής της πνευματικής ιδιοκτησίας στην πραγματικότητα δεν λύνεται, καθώς υπάρχουν πολλοί άλλοι τρόποι για να αντιγράψει κανείς το περιεχόμενο της σελίδας αν το θέλει.
5. Frames
Χωρίς να μπούμε σε τεχνικές λεπτομέρεις, τα frames είναι “κουτιά” σε μία σελίδα τα οποία περιλαμβάνουν κάποιο περιεχόμενο. Αν τώρα το περιεχόμενο αυτό δεν χωρά μέσα στο κουτί, εμφανίζεται ξεχωριστό scrollbar μέσα στο κουτί αυτό. Εκτός από ξεπερασμένη πρακτική από πλευράς αισθητικής, το διπλό scrolling (μέσα στο κουτί και το κανονικό scroll της σελίδας), δημιουργεί αρκετά προβλήματα χρηστικότητας.
6. Me, me, me!
Το τελευταίο λάθος είναι στην πραγματικότητα εκείνο που ευθύνεται για πολλά από τα παραπάνω λάθη. Είναι η λανθασμένη -και ταυτόχρονα πολύ συχνή- πεποίθηση, ότι ο κόσμος περιστρέφεται γύρω από εμάς, το brand μας και την τελευταία μας διαφημιστική καμπάνια. Δεν είναι έτσι. Τα πράγματα θα ήταν πολύ πιο εύκολα αν ήταν, αλλά δυστυχώς δεν είναι. Η πραγματικότητα είναι ότι οι σύγχρονοι χρήστες είναι “αμείλικτοι”, δεν έχουν χρόνο, είναι απαιτητικοί και θέλουν να εξυπηρετηθούν εύκολα και γρήγορα. Κυριαρχεί η “what’s in it for me” αντιμετώπιση των πραγμάτων, με ελάχιστες εξαιρέσεις που αφορούν μεγάλα brands τα οποία έχουν χτίσει μία ιδιαίτερη σχέση με το κοινό τους (π.χ. Apple). Είναι σημαντικό να καταλάβουμε ότι ο χρήστης δεν βρίσκεται στη σελίδα μας για να δει αυτό που θέλουμε εμείς να του δείξουμε, αλλά για να βρει αυτό που θέλει ο ίδιος. Αν τα brands ξεπεράσουν αυτό το ναρκισσιστικό σύνδρομο, είναι σίγουρο ότι τα παραπάνω φαινόμενα σταδιακά θα εκλείψουν.
